راهنمای جامع تحصیل در آلمان

اولین قدم برای تحصیل در آلمان مثل هر کشور دیگری اپلای کردن است؛ متقاضیانی که تصمیم نهایی خود را برای تحصیل در آلمان گرفته‌اند و شرایط لازم دانشگاههای این کشور را هم دارند؛ می‌توانند برای دریافت پذیرش از دانشگاههای آلمان اقدام کنند. پس از آن نوبت به اخذ ویزای دانشجویی آلمان می‌رسد.

دریافت ویزای دانشجویی آلمان به دلیل درخواست‌های بالا برای انواع مختلف ویزای این کشور و همچنین سخت‌گیری سفارت این کشور کمی دشوار و زمانبر است اما با فراهم کردن شرایط لازم برای اخذ ویزای دانشجویی آلمان احتمال صدور آن بالاست. ویزای دانشجویی آلمان این اجازه را به دانشجویان می‌دهد که با آن به تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا سفر کنند. دانشجویان متأهل همچنین می‌توانند برای همسر و فرزندان زیر 18 سال خود هم ویزای همراه بگیرند.

تحصیل رایگان در آلمان درخواست صدور ویزای دانشجویی آلمان را خود دانشجو باید شخصا به سفارت آلمان ارائه دهد و البته قبلش باید از تکمیل بودن مدارک لازم مطمئن باشد؛ زیرا سفارت آلمان، در صورت ناقص بودن مدارک، درخواست صدور ویزا را اصلا قبول نمی‌کند.

نکته دیگر در مورد ارائه درخواست صدور ویزای دانشجویی آلمان زمانبندی این کار است. با توجه به اینکه بررسی درخواست‌ها حداقل 6 هفته به طول می‌انجامد، متقاضیان باید در فاصله زمانی حداقل دوماهه تا شروع ترم تحصیلی‌شان، درخواست خود را ارائه دهند تا به موقع بتوانند به کشور آلمان سفر کنند.

مدارک لازم برای دریافت ویزای دانشجویی آلمان

• 2 نسخه تکمیل و امضاء‌شده فرم درخواست ویزا (کامل و خوانا)
• 3 قطعه عکس جدید 3در4 با پشت زمینه سفید
• فرم پرسشنامه امنیتی سفارت (پرسشنامه فارسی)
• پاسپورت امضاءشده معتبر (حداقل 6 ماه تا تاريخ انقضاء آن باقی مانده باشد) و 2 نسخه کپی آن
• شناسنامه و 2 نسخه کپی از آن
• پاسپورت و شناسنامه همسر به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه شناسنامه همسر و 2 نسخه کپی از آن
• اصل عقدنامه فارسی به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه رسمی عقدنامه به زبان انگلیسی یا آلمانی و 2 نسخه کپی از آن
• ترجمه مدارک تحصیلی همسر به همراه 2 نسخه کپی
• اصل نامه پذيرش و يا تأييد دريافت درخواست پذيرش از يک دانشگاه در آلمان و 2 نسخه کپی از آن
• مدارکی در مورد سابقه شغلی متقاضی در ايران به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه آلمانی یا انگلیسی مدرک سابقه شغلی به همراه 2 نسخه کپی (ترجمه رسمی الزامی نيست)
• اصل مدرک زبان آلمانی به همراه 2 نسخه کپی
• اصل مدرک زبان انگلیسی به همراه 2 نسخه کپی
• اصل ترجمه شده مدارک تحصيلی با تأیید سفارت آلمان به همراه 2 نسخه کپی
• بیوگرافی کامل (CV) عکس‌دار با آدرس پستی به همراه تلفن و آدرس ایمیل متقاضی
• انگیزه‌نامه (Motivation Letter) امضاءشده متقاضی جهت ادامه تحصیل در آلمان
• مبلغ 60 یورو
• متقاضی می‌بایست حداقل مبلغ 8600 یورو در یک حساب ارزی (یا معادل ریالی آن به قیمت روز یورو، در یک حساب ریالی) به نام خود در یکی از بانک‌های ایران داشته باشد و تأیید این موجودی حساب را به زبان انگلیسی به همراه 2 نسخه کپی از آن به سفارت آلمان ارائه دهد

اولین قدم برای تحصیل در آلمان مثل هر کشور دیگری اپلای کردن است؛ متقاضیانی که تصمیم نهایی خود را برای تحصیل در آلمان گرفته‌اند و شرایط لازم دانشگاههای این کشور را هم دارند؛ می‌توانند برای دریافت پذیرش از دانشگاههای آلمان اقدام کنند. پس از آن نوبت به اخذ ویزای دانشجویی آلمان می‌رسد.

دریافت ویزای دانشجویی آلمان به دلیل درخواست‌های بالا برای انواع مختلف ویزای این کشور و همچنین سخت‌گیری سفارت این کشور کمی دشوار و زمانبر است اما با فراهم کردن شرایط لازم برای اخذ ویزای دانشجویی آلمان احتمال صدور آن بالاست. ویزای دانشجویی آلمان این اجازه را به دانشجویان می‌دهد که با آن به تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا سفر کنند. دانشجویان متأهل همچنین می‌توانند برای همسر و فرزندان زیر 18 سال خود هم ویزای همراه بگیرند.

درخواست صدور ویزای دانشجویی آلمان را خود دانشجو باید شخصا به سفارت آلمان ارائه دهد و البته قبلش باید از تکمیل بودن مدارک لازم مطمئن باشد؛ زیرا سفارت آلمان، در صورت ناقص بودن مدارک، درخواست صدور ویزا را اصلا قبول نمی‌کند.

نکته دیگر در مورد ارائه درخواست صدور ویزای دانشجویی آلمان زمانبندی این کار است. با توجه به اینکه بررسی درخواست‌ها حداقل 6 هفته به طول می‌انجامد، متقاضیان باید در فاصله زمانی حداقل دوماهه تا شروع ترم تحصیلی‌شان، درخواست خود را ارائه دهند تا به موقع بتوانند به کشور آلمان سفر کنند.

مدارک لازم برای دریافت ویزای دانشجویی آلمان

• 2 نسخه تکمیل و امضاء‌شده فرم درخواست ویزا (کامل و خوانا)
• 3 قطعه عکس جدید 3در4 با پشت زمینه سفید
• فرم پرسشنامه امنیتی سفارت (پرسشنامه فارسی)
• پاسپورت امضاءشده معتبر (حداقل 6 ماه تا تاريخ انقضاء آن باقی مانده باشد) و 2 نسخه کپی آن
• شناسنامه و 2 نسخه کپی از آن
• پاسپورت و شناسنامه همسر به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه شناسنامه همسر و 2 نسخه کپی از آن
• اصل عقدنامه فارسی به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه رسمی عقدنامه به زبان انگلیسی یا آلمانی و 2 نسخه کپی از آن
• ترجمه مدارک تحصیلی همسر به همراه 2 نسخه کپی
• اصل نامه پذيرش و يا تأييد دريافت درخواست پذيرش از يک دانشگاه در آلمان و 2 نسخه کپی از آن
• مدارکی در مورد سابقه شغلی متقاضی در ايران به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه آلمانی یا انگلیسی مدرک سابقه شغلی به همراه 2 نسخه کپی (ترجمه رسمی الزامی نيست)
• اصل مدرک زبان آلمانی به همراه 2 نسخه کپی
• اصل مدرک زبان انگلیسی به همراه 2 نسخه کپی
• اصل ترجمه شده مدارک تحصيلی با تأیید سفارت آلمان به همراه 2 نسخه کپی
• بیوگرافی کامل (CV) عکس‌دار با آدرس پستی به همراه تلفن و آدرس ایمیل متقاضی
• انگیزه‌نامه (Motivation Letter) امضاءشده متقاضی جهت ادامه تحصیل در آلمان
• مبلغ 60 یورو
• متقاضی می‌بایست حداقل مبلغ 8600 یورو در یک حساب ارزی (یا معادل ریالی آن به قیمت روز یورو، در یک حساب ریالی) به نام خود در یکی از بانک‌های ایران داشته باشد و تأیید این موجودی حساب را به زبان انگلیسی به همراه 2 نسخه کپی از آن به سفارت آلمان ارائه دهد

تحصیل در آلمان - هزینه زندگی در آلمان

در نوشته‌های قبلی بارها گفته‌ایم که هزینه تحصیل در آلمان پایین است. منظور از هزینه تحصیل، فقط شهریه دانشگاههای آلمان (دانشگاههای دولتی) است و شامل هزینه زندگی در آلمان نمی‌شود. هزینه زندگی در آلمان هم بسته به این که فرد متقاضی، چه گزینه‌هایی را بعنوان مقصد تحصیل خود در نظر دارد ممکن است دارای اهمیت باشد.

هزینه زندگی در آلمان با دیگر کشورهای مرکز و غرب اروپا تفاوتی ندارد. البته میزان هزینه زندگی، بسته به سطح درآمد و سبک زندگی افراد متغیر است اما برای گذراندن یک زندگی دانشجویی در آلمان، بصورت میانگین باید 700 تا 900 یورو در ماه پرداخت کرد.

مثل هرجای دیگر دنیا؛ بخش عمده هزینه زندگی در آلمان هم به اسکان مربوط می‌شود. هزینه اقامت در خوابگاههای دانشجویی دانشگاههای آلمان ماهانه 200 یورو و اجاره‌بهای خانه‌های دانشجویی یا شخصی هم بین 200 تا 650 یورو در ماه است (میزان اجاره‌بها به عواملی مانند شهر و محل خانه، اشتراکی بودن، تعداد اتاق خواب و امکانات بستگی دارد و برای مثال، در شهرهای شمالی آلمان خانه ارزانتر است).

بخش عمده دیگر هزینه‌های زندگی در آلمان هزینه خورد و خوراک است که می‌توان آن را بین 150 تا 200 یورو در ماه تخمین زد. 50 تا 100 یورو برای پوشاک؛ 30 یورو برای حمل‌ونقل؛ 50 تا 70 یورو برای تلفن، تلویزیون و اینترنت و نهایتا 100 یورو برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت، دیگر هزینه‌های زندگی در آلمان را تشکیل می‌دهند.

با توجه به اینکه هزینه زندگی در آلمان با دیگر کشورهای اروپای مرکزی و غربی اختلاف چندانی ندارد می‌توان گفت؛ اگر کسی از تحصیل در آلمان میان آلمان و مثلا اتریش یا ایتالیا قصد انتخاب مقصد تحصیل خود را دارد، هزینه زندگی عامل تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری و انتخاب نیست. در مقایسه با کشورهای اروپای شرقی یا آسیایی هم، با در نظرگرفتن مجموع هزینه‌های تحصیل و زندگی، تحصیل در دانشگاههای دولتی آلمان می‌تواند انتخاب به‌صرفه‌تری باشد. البته برای انتخاب و تصمیم‌گیری، باید موضوعات دیگری مثل امکان دریافت بورس،‌ اجازه کار دانشجویی و قصد اقامت پس از تحصیل در کشور مقصد را هم در نظر گرفت.

تحصیل در آلمان - دانشگاههای آلمان

احتمالا مهم‌ترین مزیت تحصیل در آلمان که خیلی ها را به انتخاب دانشگاههای آلمان بعنوان محل تحصیل ترغیب می‌کند هزینه‌های پایین تحصیل در آلمان است. آلمان، برخلاف کشورهای پیشرفته دیگری مثل آمریکا، انگلیس و استرالیا، امکان تحصیل کم‌هزینه را برای دانشجویان (بومی و بین‌المللی) فراهم کرده است و این در حالی است که دانشگاههای آلمان از حیث اعتبار هم در میان برترین دانشگاههای جهان قرار دارند.

لیست دانشگاههای رایگان آلمان کاملا قابل انتظار است که کشوری با اقتصاد و صنعت پیشرفته، در زمینه آموزش هم جزو بهترین‌ها باشد و در یک سیستم آموزشی کارآمد، نیروی کار لازم خود در بخش‌های مختلف را تربیت کند. سیستم آموزشی‌ای که بخشی از آن دانشگاهها هستند.

در رنکینگ QS‌ یکی از معتبرترین رنکینگ‌های دانشگاهی دنیا، نام تعداد زیادی از دانشگاههای آلمان را می‌توان میان برترین دانشگاههای دنیا دید. Technical University of Munich (دانشگاه فنی مونیخ) بهترین دانشگاه آلمان از دید مؤسسه QS در رده شصتم رنکینگ جهانی این مؤسسه در سال 2017 جای دارد. این دانشگاه، یکی از 4 دانشگاه آلمانی حاضر در میان 100 دانشگاه برتر QS‌ محسوب می‌شود.

یک دانشگاه مونیخی دیگر؛ Ludwig-Maximilians-Universität München (دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان) با رده 68، Ruprecht-Karls-Universitaet Heidelberg (دانشگاه روپرشت-کارلز هایدلبرگ) با رتبه 72 و Karlsruhe Institute of Technology یا KIT (مؤسسه فناوری کارلسروهه) با رتبه 98 سه دانشگاه دیگر لیست 100 دانشگاه برتر QS ‌هستند. علاوه بر 4 دانشگاه یادشده، 20 دانشگاه دیگر آلمان هم در رتبه‌های 100 تا 500 رنکینگ QS قرار دارند.

در آلمان علاوه بر دانشگاهها (در آلمانی: Universität) که ساختاری شبیه ساختار سایر دانشگاههای دنیا دارند و بیشتر مفاهیم تئوریک در آنها تدریس می‌شوند، نوع دیگری از مراکز آموزش عالی هم با نام مدرسه عالی (در آلمانی: Fachhochschule) وجود دارد که دوره‌های تحصیلی آنها بیشتر شامل آموزش‌های عملی شده و در رشته‌هایی با جنبه‌های عملی مهم‌تر مثل رشته‌های هنری و رشته‌های فنی ارائه می‌شوند. این مدارس عالی حق اعطای مدرک دکترا را ندارند. در حال حاضر، تعداد کل مراکز آموزش عالی آلمان (شامل دانشگاهها و مدارس عالی) به بیش از 400 مرکز می‌رسد.

تحصیل در آلمان - نکاتی درباره زبان آلمانی

با وجود همه جذابیت‌هایی که تحصیل رایگان در آلمان دارد یک عامل ممکن است خیلی‌ها را برای انتخاب دانشگاههای آلمان بعنوان محل تحصیل دچار تردید کند؛ زبان تدریس در بسیاری از دوره‌های مقطع کارشناسی و همچنین کارشناسی ارشد دانشگاههای آلمان (بخصوص دانشگاههای دولتی این کشور) آلمانی است و خب خیلی‌ها ترجیح می‌دهند به زبان انگلیسی درس بخوانند و بطور کلی هم آلمانی، زبان چندان محبوبی نیست.

اگر کسی بخواهد مقصد تحصیل خود را از بین دانشگاههای آلمان و دانشگاههای کشوری دیگر با شرایط کم‌وبیش مشابه ولی زبان تدریس انگلیسی (یا هر زبانی غیر از آلمانی) انتخاب کند؛ احتمالا انتخابش گزینه دوم است اما اگر کسی (بویژه متقاضیان تحصیل در رشته‌های فنی‌مهندسی) قصد گرفتن اقامت پس از تحصیل در کشور مقصد را هم داشته باشد باید برخی جوانب دیگر را هم در نظر داشته باشد.

آلمان اقتصاد و صنعت پیشرفته‌ای دارد و در حال حاضر می‌توان این کشور را قدرت برتر قاره اروپا محسوب کرد. نرخ بیکاری در این کشور اکنون 4.2درصد است و این درحالی است که حدود ده سال پیش این رقم بیش از دوبرابر (9درصد) بوده است. جمعیت زیاد مهاجران آلمان و امکان رشد و پیشرفتی که برای آنها در این کشور فراهم است در کنار شرایط اقتصادی و صنعتی، آلمان را مقصدی جذاب برای مهاجرت نشان می‌دهد. در مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل در آلمان هم با توجه به اهمیت اشتغال در این روش مهاجرتی، دانستن زبان آلمانی نقش پررنگی دارد.

نکته دیگری که به خود زبان آلمانی مربوط می‌شود، قلمرو آن است؛ آلمانی علاوه بر خود آلمان، زبان رسمی اتریش، بخشی از سوئیس، بلژیک و چند کشور و منطقه دیگر هم هست و با 95میلیون نفر، پرکاربرترین زبان قاره اروپا بحساب می‌آید. در واقع، با دانستن زبان آلمانی، علاوه بر خود آلمان، امکان تحصیل، کار و زندگی در کشورها و مناطقی دیگر از قاره اروپا هم فراهم خواهد بود که همگی هم جزو کشورهای پیشرفته هستند.

تحصیل در آلمان زبان آلمانی زبان نسبتا سخت و پیچیده‌ای در قیاس با مثلا زبان انگلیسی است و یادگیری آن شاید چندان آسان نباشد. خب البته مثل هر کار دیگری؛ خود فرد و عواملی مثل پشتکار نقش مهمی در تسریع روند یادگیری این زبان دارند. زبانی که دانستن آن راهی برای تحصیل و کار و زندگی در شماری از بهترین کشورهای جهان پیش پای فرد می‌گشاید.

شرایط تحصیل در آلمان - نکته‌ها

در پست قبل به شرایط کلی تحصیل در آلمان در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پرداختیم. در این پست و در تکمیل مطلب قبلی، نکته‌هایی را درباره شرایط تحصیل در آلمان می‌نویسیم.

• برای تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی مثل بسیاری از کشورهای دیگر باید دیپلم 12ساله داشت و البته با داشتن دیپلم 12ساله هم نمی‌توان بطور مستقیم وارد دانشگاههای آلمان شد و متقاضی باید پیش از آن، یک دوره کالج را بگذراند. دوره کالج شامل دو ترم است و به زبان آلمانی برگزار می‌شود اما در کالج‌های خصوصی آلمان، می‌توان این دوره را به زبان انگلیسی هم گذراند.
• برخی یکی از شروط گرفتن پذیرش از دانشگاههای دولتی آلمان را قبولی در آزمون سراسری ایران عنوان می‌کنند. می‌توان اینطور گفت که بدون قبولی در آزمون سراسری هم امکان گرفتن پذیرش وجود دارد ولی در صورت داشتن گواهی قبولی در آزمون سراسری، شرایط برای گرفتن پذیرش آسان‌تر است.
• تا مدتی قبل، دانشگاههای آلمان مدرک کارشناسی دانشگاه آزاد ایران را معتبر نمی‌دانستند و فارغ‌التحصیلان دوره‌های کارشناسی دانشگاههای آزاد نمی‌توانستند برای دوره‌های کارشناسی ارشد دانشگاههای آلمان پذیرش بگیرند. در حال حاضر ولی با داشتن مدرک کارشناسی از دانشگاههای آزاد، می‌توان مثل فارغ‌التحصیلان دانشگاههای دولتی، پیام نور و علمی-کاربردی، برای گرفتن پذیرش کارشناسی ارشد دانشگاههای آلمان اقدام کرد.
• لیست دانشگاههای رایگان آلمان بطور کلی امکان یا عدم امکان دریافت پذیرش به عواملی مانند سن، گپ یا فاصله تحصیلی، رشته تحصیلی و معدل بستگی دارد؛ برای مثال کسی که مدت زمان زیادی از دوران اتمام تحصیلات دوران مدرسه‌اش می‌گذرد و مثلا 28 سال دارد؛ قاعدتا باید برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد یا دکترا اقدام کند و پذیرفتن او بعنوان دانشجوی کارشناسی در دانشگاههای آلمان بسیار بعید است. اما با وجود این قوانین کلی، بسته به شرایط فرد گاه می‌توان با تمهیداتی، موانع و محدودیت‌ها را برطرف کرد.
• ترم زمستانی دانشگاههای آلمان از ماه سپتامبر/اکتبر (شهریور و مهر) و ترم تابستانی از ماه مارس/آوریل (اسفند و فروردین) شروع می‌شود. متقاضیان تحصیل در آلمان ، در ترم زمستانی تا 15 جولای و در ترم تابستانی، تا 155 ژانویه فرصت دارند با ارائه مدارک لازم، برای گرفتن پذیرش اقدام کنند.

شرایط تحصیل در آلمان در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد

این وبلاگ همانطور که گفتیم درباره کار و تحصیل در آلمان است. در پست‌های آن و در ارتباط با موضوع تحصیل به تناوب؛ دانشگاههای آلمان را معرفی خواهیم کرد، شرایط اخذ پذیرش از دانشگاهها و دوره‌های تحصیلی مختلف را شرح خواهیم داد و درباره بورسیه‌هایی که ایرانیان، امکان دریافت آنها را دارند اطلاع‌رسانی می‌کنیم.

احتمالا مهم‌ترین دغدغه کسانی که قصد تحصیل در آلمان را دارند شرایط تحصیل در آلمان است؛ این که مثلا چه کسانی می‌توانند از دانشگاههای دولتی آلمان در مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد پذیرش بگیرند. آنها بویژه دوست دارند درباره شرایط دانشگاههای دولتی آلمان که شهریه پایینی دارند بدانند.

تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی

تحصیل رایگان در آلمان دوره کارشناسی در دانشگاههای آلمان، یک دوره 3 تا 5ساله است. برای گرفتن پذیرش این دوره از دانشگاههای دولتی آلمان، داشتن مدرک دیپلم و پیش‌دانشگاهی الزامی است. البته برخی دانشگاههای خصوصی آلمان به کسانی که دیپلم 11ساله دارند هم پذیرش می‌دهند اما اصولا دیپلم 11ساله به تنهایی برای کمتر کشور و کمتر دانشگاهی معتبر است.

تحصیل در آلمان دوره‌های کارشناسی دانشگاههای دولتی آلمان عموما به زبان آلمانی ارائه می‌شوند و برای گرفتن پذیرش، متقاضیان باید مدرک B1 یا B2 این زبان را ارائه دهند. در این مورد هم دانشگاههای خصوصی آلمان شرایط متفاوتی دارند و دوره های زیادی را به زبان انگلیسی هم ارائه می‌کنند و ضمنا بدون داشتن مدرک زبان انگلیسی هم می‌توان برای گرفتن پذیرش این دوره‌ها اقدام کرد.

تحصیل در آلمان در مقطع کارشناسی ارشد

طول دوره‌های کارشناسی ارشد دانشگاههای آلمان 1 تا 3 سال است و به زبان آلمانی و در برخی از دانشگاهها؛ انگلیسی ارائه می‌شوند.

دانشجویان ایرانی با داشتن مدرک کارشناسی از دانشگاههای دولتی، آزاد، پیام نور و علمی-کاربردی و همچنین مدرک زبان آلمانی B1 یا آیلتس 6 به بالا (برای تحصیل به زبان انگلیسی) می‌توانند برای دریافت پذیرش دوره‌های کارشناسی ارشد دانشگاههای دولتی آلمان اقدام کنند.

شرایط دانشگاههای خصوصی هم کم‌وبیش مشابه است اما برخی از آنها بدون مدرک زبان و در صورت موفقیت داوطلب در یک آزمون داخلی زبان، اقدام به صدور پذیرش می‌نمایند. این دانشگاهها در مقطع کارشناسی ارشد، دوره‌های زیادی را به زبان انگلیسی هم ارائه می‌کنند.

هزینه تحصیل

همانطور که در پست قبل گفتیم اگرچه شرایط دانشگاههای دولتی آلمان برای پذیرش دانشجو سخت‌تر از دانشگاههای خصوصی این کشور است اما دانشگاههای دولتی آلمان از امتیاز بزرگی نست به خصوصی‌ها و همچنین دانشگاههای سایر کشورها برخوردارند و آن شهریه پایین‌شان است. شهریه دانشگاههای خصوصی آلمان هم بسته به رشته و مقطع تحصیلی، بین 6 تا 13هزار یورو در سال متغیر است.

کار و تحصیل در آلمان - درباره آلمان

آلمان شاید نیازی به معرفی نداشته باشد؛ کشوری که با اقتصاد و صنعت پیشرفته‌اش، در دنیا شناخته می‌شود و البته نامش با دو جنگ جهانی قرن گذشته هم گره خورده است. شرایط صنعتی، اقتصادی و اجتماعی آلمان احتمالا شکی باقی نمی‌گذارد که این کشور، مقصدی دلخواه برای مهاجران است. همچنین، دانشگاههای معتبر و امتیازاتی مثل رایگان بودن تحصیل در دانشگاههای آلمان خیلی از دانشجویان بین‌المللی را به تحصیل در آلمان ترغیب می‌کند.

این وبلاگ، همانطور که از اسمش پیداست، درباره کار و تحصیل در آلمان است. ما قصد داریم درباره شرایط تحصیل در آلمان (در دوره‌های مختلف تحصیلی) و همچنین شرایط کار در آلمان اطلاع‌رسانی کنیم تا بتوانیم به متقاضیان تحصیل و کار در این کشور کمک کنیم؛ چه آنهایی که شرایط لازم را دارند (یا می‌توانند بدست آورند) و چه آنهایی که از شرایط لازم برخوردار نیستند. اولین قدم برای همه متقاضیان، کسب اطلاعات صحیح و به روز است.

درباره آلمان

آلمان با اینکه کمتر از یک چهارم ایران مساحت دارد تحصیل رایگان در آلمان اما با حدود 80 میلیون نفر، جمعیتی به اندازه کشورمان دارد و پرجمعیت‌ترین کشور قاره اروپا محسوب می‌شود. این کشور در مرکز اروپا واقع شده و از شمال با دریای شمال، دانمارک و دریای بالتیک، از شرق با لهستان و جمهوری چک، از جنوب با اتریش و سوئیس و از غرب با فرانسه، لوکزامبورگ، بلژیک و هلند مرز دارد.

آلمان پس از جنگ جهانی دوم به دو کشور آلمان غربی و آلمان شرقی تقسیم و در سال 1990 با اتحاد دو آلمان، دوباره به یک کشور واحد تبدیل شد. این کشور 16 ایالت دارد که هر کدام دارای یک دولت و قانون اساسی بوده و تا حد زیادی خودمختار و بر اساس سازمان داخلی خود اداره می‌شود. پس از برچیده شدن دیوار برلین، به قسمت شرقی، رسما ایالت‌های تازه و به قسمت‌های غربی ایالت‌های قدیمی می‌گویند. پایتخت آلمان برلین است که در ایالتی بهمین نام قرار دارد.

در سال 2011 (طبق سرشماری انجام شده) حدود 8 درصد از جمعیت 80 میلیون نفری آلمان را مهاجران تشکیل می‌داده‌اند که این رقم با احتساب کسانی که خود مهاجر نیستند اما در خانواده‌ای مهاجر به دنیا آمده‌اند به 19 درصد می‌رسیده است. در سال 2011 حدود 18 درصد از جامعه مهاجران آلمان، ترک تبار و 13 درصد هم لهستانی‌‌الاصل بوده‌اند و پس از آنها، روس‌تبارها، قزاق‌ها و ایتالیایی‌ها قرار داشته‌اند.

آلمان که پس از جنگ جهانی دوم، با بحران‌هایی مانند کاهش شدید تولیدات غذایی و صنعتی، نابودی یک پنجم ساختمان‌های مسکونی و کمبود نیروی کار مواجه شده بود؛ با اعمال سیاست‌های اقتصادی جدید در اواخر دهه 40 میلادی توانست اقتصاد خود را متحول ساخته و به یک قطب صنعتی و اقتصادی در جهان تبدیل شود؛ تحولی که از آن با عنوان معجزه اقتصادی یاد می‌شود. آنها در این راه، از کارگران مهاجر (عمدتا ترک) بهره بردند.

اقتصاد آلمان حالا و با احتساب اتحادیه اروپا، پنجمین اقتصاد بزرگ دنیا بر اساس شاخص تولید ناخالص ملی بحساب می‌آید. آلمانی‌ها همچنین توانسته‌اند نرخ بیکاری 9 درصدی کشورشان را در فوریه سال 2007 به 4.2 درصد در ژوئن 2016 برسانند.

شاید آنچه خیلی از متقاضیان تحصیل و کار در خارج از کشور را برای انتخاب آلمان دچار تردید می‌کند، نژادپرستی باشد؛ در واقع ذهنیت و تصوری که آنها از آلمان بعنوان کشوری با سابقه نژادپرستی دارند. گرچه مسئله نژادپرستی در جهان، شاید هیچگاه بطور کامل حل نشود اما حضور مهاجران بسیار در آلمان پس از جنگ جهانی دوم و همچنین ترس از تکرار اتفاقات دوران حاکمیت نازیسم، رفته رفته این کشور را به یک کشور چندنژادی و چندفرهنگی تبدیل کرده که فرصت رشد و پیشرفت را برای تمام شهروندانش فراهم می‌کند تا جایی که برای مثال، یک فرد عرب‌تبار می‌تواند بازوبند کاپیتانی تیم ملی فوتبال این کشور را به بازو ببندد و در همان تیم، بازیکنان مسلمان هم امکان حضور پیدا می‌کنند.

نکته دیگر در مورد فرهنگ آلمان، خلق و خوی مردم این کشور است. آلمانی‌ها به خونسرد بودن معروفند و این که روابط گرمی با دیگران ندارند. سازگاری با این روحیه بویژه برای کسانی که از کشورهایی مثل ایران، در این کشور حضور دارند می‌تواند سخت‌تر باشد. گرچه در این مورد هم جمعیت زیاد مهاجران حاضر در آلمان (از جمله ایرانیان پرشمار این کشور) می‌تواند شرایط را تعدیل کند.

آلمان، ویژگی های مثبت زیادی دارد که این کشور را به مقصدی جذاب برای دانشجویان بین‌المللی و همچنین مهاجران تبدیل می‌کنند. این نیمی از ماجرا است و نیم دیگر، شرایط خود فرد که آیا می‌تواند و تمایل دارد در چنین کشوری تحصیل/کار کند یا خیر. در پست‌های بعد، درباره شرایط تحصیل و کار در آلمان، خواهیم نوشت.

تحصیل در آلمان - هزینه ها، مزایا